Lập trình viên nên Đi sâu (Horizontal) or Đi rộng (Vertical)?

Nền giáo dục xưa cho rằng “một nghề cho chín còn hơn chín nghề”, trong khi nền giáo dục ngày nay không phủ nhận việc chuyên sâu vào một nghề nhưng đòi hỏi sự hiểu biết và kết nối từ nhiều lĩnh vực khác để làm cho nghề đó đạt đến mức độ thành thục.

Sự khác biệt trong quan điểm giữa các thế hệ xuất phát từ tốc độ thay đổi của thế giới. Trong xã hội công nghiệp, mỗi người thường hướng đến một chuyên môn cụ thể và dành cả cuộc đời cho công việc đó. Tuy nhiên, xã hội công nghệ ngày nay thay đổi từng ngày, việc đặt cược cả sự nghiệp vào một chuyên môn hẹp có thể là rủi ro lớn. Ngược lại, việc kết nối kiến thức từ các ngành nghề khác nhau để tìm ra giải pháp toàn diện hơn cho các vấn đề xã hội lại trở thành cơ hội. Ví dụ như Grab đã kết hợp vận tải, công nghệ, đồ uống, và thanh toán để tạo ra một mô hình kinh tế mới.

Vậy, lập trình viên nên chọn chuyên sâu vào một lĩnh vực, một nền tảng, một công nghệ hay nên mở rộng kiến thức với sự đa dạng về công nghệ, nền tảng và chuyên ngành? 

Hai thập kỷ trước, lập trình web là công việc lý tưởng trong thời kỳ bùng nổ dot-com. Một thập kỷ trước, lập trình web vẫn tốt nhưng lập trình di động trở nên hấp dẫn hơn với xu hướng mobile-first. Ngày nay, lập trình web vẫn là một lựa chọn tốt nhưng không còn hấp dẫn như trước; lập trình di động vẫn tốt nhưng không còn tuyệt vời như trước; trong khi đó, lập trình IoT (Internet of Things) và AI (Artificial Intelligence) đang bắt đầu có chỗ đứng trong đời sống.

Java vẫn duy trì sức sống mạnh mẽ, chiếm ưu thế trên các nền tảng lớn trong suốt hai thập kỷ qua. Các công nghệ của Microsoft, dù thay đổi theo thời gian, vẫn là trụ cột trong hệ thống của nhiều doanh nghiệp lớn. Trong khi đó, các ông trùm công nghệ như Nokia và Palm đã dần lụi tàn khi Symbian và Palm OS mất đi sự phổ biến.

Mặc dù có những công nghệ tồn tại lâu dài hơn các công nghệ khác, nhưng không có công nghệ nào là không có giai đoạn kết thúc. Đôi khi, một công nghệ có thể bị lãng quên một thời gian rồi quay trở lại với sự quan tâm mới. Quan điểm của Gartner về các xu hướng công nghệ năm 2020 cho thấy rằng các công nghệ cần thời gian khác nhau để trở nên phổ biến và sau đó cũng có thể suy thoái theo thời gian, tương tự như những xu hướng thời trang.

Lập trình hàm (functional programming) hiện đang được ưa chuộng, nhưng cần nhớ rằng nó đã tồn tại từ nhiều thập kỷ trước, sau đó nhường chỗ cho lập trình hướng đối tượng (object-oriented programming) trong khoảng 30 năm.

Để trở thành một lập trình viên có ảnh hưởng trong tổ chức, bạn không thể chỉ dừng lại ở câu hỏi đi sâu hay đi rộng; bởi lẽ, bạn cần cả hai. Tuy nhiên, câu hỏi “đi sâu hơn hay đi rộng hơn?” sẽ luôn là một thế lưỡng nan mà bạn phải đối mặt ở bất kỳ thời điểm nào. Hoặc có thể đi song song? Câu trả lời phụ thuộc vào con đường phát triển sự nghiệp mà bạn mong muốn và tình thế của tổ chức để lựa chọn một trong ba hướng đi.

—
Trích Devup – Nguyễn Hiển

#ntechdevelopers